alergiczne zapalenie skóry
fot. depositphotos

Alergiczne zapalenie skóry

Swędząca skóra, zaczerwienienie, wysypka – to mogą być oznaki alergicznej choroby skóry. Może ją powodować wiele czynników, m.in. kosmetyki, detergenty, ale również klamra przy pasku.

Problem chorób alergicznych skóry dotyczy coraz większego odsetka osób populacji krajów rozwiniętych. Z pewnością przyczynia się do tego ogromna liczba alergenów krążących w zanieczyszczonym środowisku, wysoce przetworzona żywność, stres, a także postęp techniczny, zmiany zasad higieny, sposobu odżywiania czy ubierania się. W efekcie tylu mnogich czynników i drażniących bodźców, organizm reaguje uruchomieniem procesu zapalnego i w wielu przypadkach wystąpieniem alergii skórnej.

Objawy

Podejrzenie alergicznej choroby skóry może budzić pojawienie się następujących dolegliwości: świąd, pieczenie i zaczerwienienie skóry, grudki i/lub pęcherzyki z płynem, suchość, szorstkość i drobne pęknięcia skóry, czy też nawracające wysypki skórne.

Problemy te u poszczególnych osób mogą mieć różną lokalizację i stopień nasilenia. Najczęściej diagnozowaną chorobą alergiczną skóry jest kontaktowe zapalenie skóry oraz pokrzywka, niekiedy z towarzyszącym obrzękiem naczynioruchowym. Rzadziej spotyka się białkowe zapalenie skóry, a nawet uogólnione reakcje anafilaktyczne. Dość powszechnie występuje także atopowe zapalenie skóry, schorzenie będące postacią przewlekłej dermatozy z okresami zaostrzeń i remisji, w którym mechanizmy nadwrażliwości również odgrywają ważną rolę.

Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, zwane również wypryskiem alergicznym lub egzemą, charakteryzuje się obecnością, w fazie ostrej, zaczerwienienia, pęcherzyków z płynem i drobnych sączących się grudek, natomiast w przewlekłej dominuje złuszczanie, pękanie, suchość i pogrubienie naskórka. Schorzenie spowodowane jest nadwrażliwością kontaktową na niektóre związki chemiczne, metale, substancje zapachowe, konserwanty, barwniki, czy tworzywa sztuczne. Zmiany wypryskowe rozwijają się zwykle w miejscu kontaktu alergenu z naskórkiem, jednak możliwe jest również rozprzestrzenianie się ich na inne okolice ciała. Zdarzają się przypadki, gdy kontaktowe zapalenie skóry mogą powodować również alergeny wziewne, co z reguły jest dość trudne do rozpoznania.

W pokrzywce zaś, podstawowymi wykwitami są bąble, o lekko różowej lub białej barwie, często z towarzyszącym świądem, pieczeniem i obrzękiem. Do ostrych postaci pokrzywek najczęściej mogą doprowadzać alergizujące pokarmy (mleko krowie, orzechy, czekolada), niektóre leki, ukąszenia owadów, które zarazem mogą przyczyniać się do długotrwałego utrzymywania tzw. pokrzywek przewlekłych, towarzyszących głównie zakażeniom czy zaburzeniom hormonalnym. Pewien procent przewlekłych pokrzywek stanowią tak zwane pokrzywki fizykalne, wywołane działaniem bodźców fizycznych: ciepła, zimna, bodźców mechanicznych lub wysiłku fizycznego.

Przyczyny

W przypadku alergicznego zapalenia skóry, odpowiedź uczuleniowa może dotyczyć bardzo różnych obszarów ciała, często jest to skóra dłoni (mydła, środki czystości), przestrzenie między palcami (pierścionki), nadgarstki (zegarek, bransoletki), płatki uszu (kolczyki), twarz (preparaty pielęgnacyjne, kosmetyki do makijażu) lub okolice brzucha (guzik spodni, suwak, haftka). Jednocześnie reakcja organizmu na daną substancję może ustępować, bądź narastać wraz z upływem czasu. Pogłębiająca się alergia dotyczy głównie przypadków, gdy organizm narażony jest na działanie czynnika drażniącego w sposób długotrwały i powtarzający się. Ponadto zdarza się, że objawy skórne występują z 24-48-godzinnym opóźnieniem lub dopiero po długotrwałej styczności z substancją alergizującą. Bywa, że pierwszy kontakt z czynnikiem wywołującym reakcję alergiczną u danej osoby, nie zawsze musi być jednoznaczny z wystąpieniem długotrwałej nadwrażliwości. Wykazano także, iż schorzenie to częściej występuje u kobiet, niż u mężczyzn, a zachorowalność wzrasta z wiekiem podobnie u obu płci.

Patomechanizm rozwoju reakcji alergicznej rozpoczyna się od wzmożonej aktywności histaminowej i zwiększonym jej wydzielaniu, co skutkuje nadwrażliwością organizmu. Kolejno dochodzi do indukcji stanu zapalnego za pośrednictwem kaskady cytokin i metabolitów kwasu arachidonowego oraz napływu komórek prozapalnych, w tym limfocytów, makrofagów, eozynofilów do miejsca działania bodźca drażniącego. Dodatkowo współistniejące nieprawidłowości budowy i funkcjonowania bariery naskórkowej, tj. niektóre dermatozy, atopowe zapalenie skóry, rybia łuska, wiążą się z podwyższoną podatnością na działanie alergenów oraz powodują dłuższy i cięższy przebieg stanu zapalnego.

W przypadku skóry wrażliwej i skłonnej do alergii warto bacznie obserwować jej reakcje w kontakcie z nowymi, potencjalnie alergizującymi substancjami. Czasem nietrudno jest zauważyć zmiany pojawiające się na skórze twarzy lub ciała po zastosowaniu nowego kosmetyku, z czego można wywnioskować drażniące działanie któregoś ze składników preparatu. Podobnie, gdy na przykład, swędzące krostki pojawiają się na stopach, warto sprawdzić skład noszonych skarpet. Bardzo często jednak „wytropienie” alergenów nie jest tak proste, a niepokojące objawy należy skonsultować z dermatologiem. Ważne jest, by dokładnie przeanalizować moment pojawienia się objawów i przebieg choroby, potencjalne czynniki wywołujące i zaostrzające dolegliwości oraz schorzenia współistniejące, co pozwoli dojść do pewnych wniosków i podejrzeń.

Badania

Kolejnym etapem w diagnostyce alergicznego kontaktowego zapalenia skóry jest przeprowadzenie testów naskórkowych, zwanych także płatkowymi. Należy wykonywać je w okresie remisji objawów, gdyż przeprowadzone w okresie zaostrzenia dają wyniki fałszywie dodatnie. Badanie polega na aplikacji zestawu podejrzewanych alergenów kontaktowych na skórę, zwykle pleców, pod specjalnym okluzyjnym opatrunkiem, zazwyczaj na 48 godzin. Po upływie wyznaczonego czasu sprawdza się i ocenia czy spowodowały one reakcję alergiczną lub zapalną. Jeśli pomimo wykonania testów płatkowych nadal występują wątpliwości, co do rozpoznania, można wykonać również testy śródskórne, polegające na podskórnym podaniu alergenu, lub testy otwarte, czyli nakładanie badanej substancji w rozcieńczeniu na skórę przedramienia, bez okluzji. Jeśli chodzi natomiast o objawy ostrej pokrzywki przyczynę zwykle łatwo ustalić na postawie wywiadu i tylko niekiedy wymaga ona specjalnej diagnostyki.

Leczenie

Kiedy uda się ustalić czynnik sprawczy reakcji alergicznej podstawową zasadą działania jest unikanie ekspozycji na dane alergeny oraz inne czynniki zaostrzające przebieg choroby. Nie zawsze jednak jest to w pełni wykonalne, zwłaszcza jeśli alergen stanowi substancja szeroko rozpowszechniona w otoczeniu chorego. Mimo wszystko należy podjąć wszelkie działania ograniczające kontakt z substancją drażniącą, w czym pomocna będzie wiedza co do występowania danego czynnika oraz analiza składu używanych kosmetyków, odzieży, biżuterii, środków czyszczących, itp. Na przykład osoby uczulone na nikiel nie powinny nosić sztucznej biżuterii ani metalowych akcesoriów odzieży takich jak klamry, guziki bezpośrednio przylegające do ciała, a nawet powinny zrezygnować z dodatkowych przekłuć ciała ze względu na możliwość wywołania zmian wypryskowych.

W leczeniu większości przypadków chorób alergicznych skóry stosuje się doustne leki przeciwhistaminowe, ograniczające rozwój reakcji alergicznej. Leki przeciwhistaminowe nowej generacji, takie jak desloratadyna, cetyryzyna, lewocetyryzyna, feksofenadyna są dobrze tolerowane, nie powodują senności ani zaburzeń koncentracji. Zaś miejscowo zastosowanie znajdują przede wszystkim preparaty glikokortykosteroidów, działające przeciwzapalnie i immunosupresyjnie, niekiedy z dodatkiem antybiotyków lub środków odkażających, w postaci aerozoli, lotionów i kremów na zmiany sączące oraz maści na zmiany suche. Preparaty sterydowe, ze względu na szereg działań niepożądanych jakie wywołują, powinny być używane krótkotrwale w stanach zaostrzenia choroby. W ciężkich przypadkach chorób alergicznych istnieje konieczność zastosowania terapii ogólnej, to jest kortykosteroidów doustnych lub w postaci iniekcji albo, też włączenia innych leków immunosupresyjnych.

Pielęgnacja

W postępowaniu z chorobami alergicznymi skóry niezwykle istotna jest odpowiednia higiena i pielęgnacja wrażliwej skóry. Towarzyszy ona terapii farmakologicznej, a po jej zakończeniu pomaga utrzymywać lepszą kondycję skóry, jest więc nieodłączną składową leczenia. Dlatego warto wybierać specjalistyczne dermokosmetyki przeznaczone do skóry wrażliwej i alergicznej, mając na uwadze iż wielu dermatozom towarzyszy zaburzenie funkcji skóry jako bariery, czego klinicznym wyrazem jest suchość skóry. Stąd też nieodzowne jest systematyczne wzmacnianie bariery ochronnej naskórka preparatami nawilżającymi i natłuszczającymi, o pH obojętnym lub lekko kwaśnym, a do kąpieli stosowanie delikatnych środków emolientowych. Zaleca się też używanie hipoalergicznych środków do prania i płukania, bazujących na naturalnych składnikach.

[/betteroffer]

Podobne wiadomości

Nie ma możliwości dodania komentarza