fot. depositphotos

Witaminy i minerały dla kobiet w ciąży

Ciąża to szczególny okres w życiu kobiety. W tym czasie wzrasta zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne, które wpływają na zdrowie ciężarnej oraz na rozwój dziecka w łonie matki. Dobrze zbilansowana dieta oraz suplementacja preparatami dostępnymi w aptece pozwala wpłynąć na prawidłowy przebieg ciąży.

Zróżnicowana dieta jest bardzo ważna dla przyszłej mamy oraz rozwijającego się dziecka. Jednak zapotrzebowanie na niektóre witaminy i minerały wzrasta tak znacznie, że potrzebna jest dodatkowa suplementacja. Ponadto fizjologia ciąży wymaga zupełnie innej podaży witamin i soli mineralnych w różnych jej okresach. Farmaceuta powinien wiedzieć, które związki są ważne w kolejnych trymestrach ciąży i jakie dawki witamin i minerałów powinny zawierać preparaty przeznaczone dla kobiet w ciąży.

Zgodnie z zaleceniami ekspertów w każdym preparacie na pewno powinno się znaleźć pięć podstawowych składników (tzw. big five), czyli kwas dokozaheksaenowy (DHA), foliany, witamina D, jod oraz żelazo.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe dzielimy na dwie grupy omega-3 i omega-6. Nie są one syntetyzowane w organizmie człowieka, dlatego muszą być dostarczane z dietą lub w postaci suplementów diety.

Podczas ciąży bardzo ważne są kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3, zwłaszcza kwas dokozaheksaenowy (DHA). Jest to związek korzystnie wpływający na rozwój mózgu i siatkówki oka dziecka. Szczególnie duże zapotrzebowanie na DHA występuje w III trymestrze ciąży, co związane jest z rozwojem układu nerwowego. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje, aby dobowe zapotrzebowanie na nienasycone kwasy tłuszczowe u kobiet ciężarnych wynosiło od 200 mg do 300 mg DHA dziennie, a w przypadku diety ubogiej w ryby nawet od 400 mg do 600 mg DHA dziennie.

Udowodniono, że u kobiet, które spożywają wielonienasycone kwasy tłuszczowe rzadziej występuje:

  • stan przedrzucawkowy,
  • poród przedwczesny,
  • depresja poporodowa,
  • niska masa urodzeniowa dziecka,
  • alergia u dzieci w wieku późniejszym.

Witamina A

Witamina A to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, która wykazuje działanie antyoksydacyjne, zapewnia prawidłowe tworzenie się kości i zębów oraz przede wszystkim wpływa na jakość widzenia. Jej niedobory występują rzadko, a przedawkowanie może mieć negatywny wpływ dla rozwijającego się płodu i powodować: wady układu krążenia, wady twarzoczaszki, wodogłowie czy też małogłowie. Kobietom ciężarnym, po konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę, zaleca się suplementację beta-karotenem – prekursorem witaminy A, ponieważ jego absorpcja w jelitach jest obniżona, jeśli organizm nie wykazuje zapotrzebowania na witaminę A.

Witamina D

Badania dowodzą, że niedobór witaminy D wśród Polaków jest problemem epidemiologicznym. Deficyt witaminy D w organizmie człowieka związany jest z ryzykiem rozwoju nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, osteoporozy czy depresji. Kobiety w ciąży powinny zatem szczególnie zadbać o prawidłowe stężenie witaminy D, gdyż składnik ten jest ważnym elementem rozwoju dziecka w okresie prenatalnym.

W prawidłowej ciąży stężenie 1,25 dihydroksywitaminy D, aktywnego metabolitu witaminy D, wzrasta stopniowo w pierwszym trymestrze, a osiąga najwyższą wartość w trzecim trymestrze ciąży. U płodu stężenie witaminy D jest o około 20 proc. niższe niż u matki. Jeśli zatem u kobiety ciężarnej stwierdza się niskie stężenie witaminy D, to predysponuje to do hipokalcemii dziecka po porodzie i krzywicy w jego następnych miesiącach życia.

Kobiety w ciąży najczęściej stosują preparaty wielowitaminowe, w których dawka witaminy D wynosi 400 IU. W najnowszych zaleceniach Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego rekomendowana jest dawka 1500–2000 IU/dobę (37,5–50 µg/dobę) co najmniej od II trymestru ciąży. Ginekolodzy i położnicy powinni jednak rozważyć zalecenie suplementacji witaminy D u kobiet w ciąży od razu po jej potwierdzeniu.

Witamina E

U kobiety ciężarnej wzrasta zapotrzebowanie na witaminę E. Witamina E jest antyoksydantem, która chroni komórki przed utleniaczami. W badaniach wykazano, że witamina E wpływa również na wzrok dzieci. Jej podawanie, szczególnie w III trymestrze ciąży, wpływa pozytywnie na prawidłowy rozwój oczu dziecka. Ponadto przyjmowanie witaminy E na kilka tygodni przed rozwiązaniem ciąży, zmniejsza ryzyko przedwczesnego pęknięcia błon płodowych oraz obniża odsetek umieralności dzieci podczas porodu. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę E podczas ciąży wynosi od 15 mg do 19 mg.

Witaminy z grupy B

Witaminy z grupy B pełnią ważną rolę w prawidłowym przebiegu ciąży. Uczestniczą w podziałach komórkowych i przemianach hormonalnych, dlatego są bardzo istotne dla prawidłowego rozwoju dziecka

Witamina B1, czyli tiamina uczestniczy w procesach neurofizjologicznych, witamina B2 (ryboflawina) bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek, a niacyna, czyli witamina B3 jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego
i nerwowego. Witamina B6 (pirydoksyna) odgrywa ważną rolę w powstawaniu hemoglobiny, a witamina B12 (kobalamina) w tworzeniu czerwonych ciałek krwi oraz ma wpływ na prawidłową pracę układu nerwowego i rozrodczego. Niedobór witamin B6 lub B12 może być przyczyną niedokrwistości.

Ciąża to okres zwiększonego zapotrzebowania na witaminy z grupy B, dlatego należy zwrócić uwagę, czy w preparatach dla kobiet w ciąży zawarte są: witamina B1 w dawce około 0,8 mg oraz witamina B2 w dawce 1,2 mg. W przypadku witaminy B6 kobietom w ciąży zaleca się przyjmowanie 2 mg dziennie, natomiast witaminy B12 4 µcg dziennie. Zapotrzebowanie na witaminę B3 wynosi od 15 mg do 20 mg dziennie, a witaminę B9 (kwas foliowy) 0,4 mg dziennie.

Biotyna

Biotyna nazywana jest witaminą H lub witaminą B7. Biotyna jest potrzebna dla utrzymania prawidłowego stanu błon śluzowych oraz wpływa na stan włosów i skóry. Niedobór może doprowadzić do wad płodu. Stwierdzono lepsze przyswajanie witaminy H, gdy zostanie połączona z innymi witaminami z grupy B. Kobiety w ciąży powinny przyjmować
30 µg biotyny dziennie.

Jod

Funkcjonowanie tarczycy związane jest z prawidłowym poziomu jodu we krwi. Obecność tego pierwiastka jest bardzo ważna w czasie ciąży, a zwłaszcza w pierwszych jej tygodniach. Jod wraz z hormonami tarczycy jest niezbędny do rozwoju mózgu i kości dziecka. Niedobór może spowodować:

  • ciężkie upośledzenie umysłowe płodu,
  • wady układu kostnego,
  • przedwczesne odklejenie się łożyska
  • poronienie.

Podczas ciąży, głównie w I trymestrze, wzrasta zapotrzebowanie na jod do 200 mikrogramów na dobę. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje przyjmowanie przez kobiety ciężarne od 150 mikrogramów do 200 mikrogramów jodu na dobę.

Wapń

Wapń jest głównym składnikiem szkieletu kostnego. Wapń odgrywa również istotną rolę w profilaktyce stanu przedrzucawkowego u kobiet w ciąży, dzięki wpływowi na normalizację ciśnienia tętniczego krwi. Zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta zwłaszcza w II i III trymestrze ciąży. Dzienne zapotrzebowanie na wapń dla kobiet ciężarnych wynosi od 1000 mg do 1300 mg na dobę.

Magnez

Magnez jest pierwiastkiem regulującym przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Ma to istotny wpływ na utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi. Pełni również ważną rolę w procesach wzrostu i regulacji funkcjonowania układu nerwowego. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca kobietom w ciąży suplementację magnezu w ilości od 200 mg do 1000 mg na dobę.

Żelazo

Żelazo jest niezbędne do produkcji krwinek czerwonych, głównie do wytwarzania hemoglobiny, która transportuje tlen do komórek i bierze udział w reakcjach odpornościowych organizmu. Jego niedobór jest przyczyną zaburzeń takich jak:

  • niedokrwistość,
  • ograniczenie wzrastania płodu,
  • zaburzenia odporności u dziecka,
  • obniżenie koncentracji i sprawności fizycznej.

W ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta o połowę. Jego dzienne zapotrzebowanie w ciąży, zwłaszcza w jej drugiej połowie, gdy dziecko intensywnie rośnie, wynosi około 27 mg. W popularnych preparatach dostępnych na rynku wykorzystuje się rozpuszczalne sole żelaza, takie jak: siarczan żelaza, chlorek żelaza, pirofosforan żelaza, fumaran żelaza czy glukonian żelaza. Ich przyswajalność zwiększa równoczesne stosowanie witaminy C.

Innowacyjne produkty posiadają w swym składzie nieco inne żelazo elementarne o wyższej biodostępności, które nie wywołują działań niepożądanych: bólów brzucha, biegunek, zaparć. Żelazo elementarne utlenia się bezpośrednio w żołądku, dzięki czemu stosowana terapia staje się skuteczniejsza.

Cynk

Cynk to pierwiastek śladowy, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu. W przebiegu ciąży stężenie cynku w surowicy krwi spada w kolejnych tygodniach jej trwania. Niedobór cynku w ciąży może prowadzić do zwiększonego ryzyka wystąpienia:

  • porodu przedwczesnego,
  • niskiej masy urodzeniowej,
  • nadciśnienia indukowanego ciążą
  • zaburzeń umysłowych dziecka.

Miedź

Miedź jest niezbędna do wytwarzania krwinek czerwonych, metabolizmu tkanki nerwowej i kostnej. Niedobór miedzi, która jest ważna do prawidłowego wchłaniania żelaza, ma ścisły związek z występowaniem niedokrwistości u dzieci, kobiet w ciąży i matek karmiących.

Podsumowanie

Witaminy i minerały to niezbędne składniki potrzebne do prawidłowego rozwoju prenatalnego dziecka. Farmaceuta doradzając przyszłej mamie wybór preparatów dostępnych w aptece powinien zawsze poinformować, że suplementy diety nie powinny stanowić substytutu prawidłowo zbilansowanych posiłków. Ponadto zaleca się, aby uzupełnianie diety tymi preparatami podlegało indywidualnemu dostosowaniu do stanu zdrowia kobiety i zawsze było skonsultowane z lekarzem prowadzącym ciążę.

Podobne wiadomości

Nie ma możliwości dodania komentarza