Piękne, lśniące i gęste włosy kojarzą się ze zdrowiem. Pozytywnie wpływają na postrzeganie osoby przez otoczenie.
Włosy są czułym wskaźnikiem ogólnego stanu zdrowia, odżywienia, a także wpływu czynników środowiska. Latem poddawane są wpływom słońca, wysokiej temperatury, słonej lub chlorowanej wody. Włosy jaśnieją, tracą swój barwnik ochronny (melaninę), dochodzi do uszkodzenia substancji tłuszczowych osłonek włosów oraz mostków dwusiarczkowych, co powoduje, że włosy stają się kruche i łamliwe. Po lecie wymagają intensywnej pielęgnacji.
Budowa włosa
Włos zbudowany jest z cebulki włosa zawierającej komórki macierzyste, które intensywnie dzielą się, wydłużają i rogowacieją, tworząc łodygę. Ta składa się z rdzenia, warstwy korowej oraz osłonek mających kształt spłaszczonych komórek równo i ściśle przylegających do siebie, które chronią włosy przed czynnikami zewnętrznymi. Komórki te połączone są spoiwem, w skład którego wchodzą substancje tłuszczowe, takie jak np. ceramidy.
Latem, pod wpływem częstej ekspozycji słonecznej i kąpieli morskich, dochodzi do wypłukania substancji tłuszczowych, uszkodzenia osłonki włosa, rozszczelnienia pomiędzy jej komórkami, a także do zniszczenia głębiej położonej keratyny warstwy korowej. Bardzo ważne jest dostarczenie organizmowi nienasyconych kwasów tłuszczowych potrzebnych do odtworzenia tych substancji. Najbardziej narażone na szkodliwy wpływ słońca są osoby o jasnej karnacji – w ich włosach znajduje się mała ilość melaniny. Melanina pochłania promieniowanie ultrafioletowe, neutralizuje wolne rodniki, dzięki czemu aktywnie chroni dzielące się komórki włosa przed szkodliwym wpływem tego promieniowania.
Witaminy na wzmocnienie
Aby przeciwdziałać wolnym rodnikom, zaleca się stosowanie antyoksydantów. Witamina E ma silne właściwości antyoksydacyjne. Uważa się, że chroni przed uszkodzeniem naczynia krwionośne, które zaopatrują włosy w składniki odżywcze oraz zapobiega utlenianiu błony lipidowej komórek. Dostarczana z zewnątrz, jest dostępna w wyższych warstwach naskórka na poziomie mieszka włosowego i gruczołu łojowego. Witamina ta znajduje się w płatkach zbożowych, warzywach, orzechach. W regenerowaniu witaminy E bierze udział witamina C.
Witamina A usprawnia odnowę komórkową oraz tworzenie keratyny włosa.
Niezwykle ważne dla włosów są witaminy z grupy B. Witamina B5 (kwas pantotenowy) jest częścią koenzymu A istotnego w syntezie kwasów tłuszczowych. Wspomaga ona proces podziału komórek w mieszku włosowym, co jest niezbędne do prawidłowego wzrostu włosów. Jest też składnikiem budulcowym spoiwa wypełniającego przestrzenie między komórkami, dzięki czemu włosy są sprężyste i elastyczne. Dobrym źródłem witaminy B5 są: mleko, jaja, otręby ryżowe, wątróbka.
Pantenol – alkohol kwasu pantotenowego – jest często stosowany w produktach do pielęgnacji włosów, nadaje im miękkość i elastyczność. Jest on aktywny biologicznie, całkowicie nietoksyczny, nie powoduje podrażnień i uczuleń, jest trwały w zakresie pH 4,5-7,5. Ze względu na swoją budowę wykazuje wysokie powinowactwo do keratyny włókna włosowego. D-pantenol tworzy na powierzchni włosa gładką, przenikalną błonę chroniącą go przed zewnętrznymi czynnikami atmosferycznymi, zatrzymuje wodę, zapobiegając nadmiernemu odwodnieniu i łamliwości, dzięki czemu włosy zachowują naturalny wygląd, połysk i elastyczność. D-pantenol działa zarówno w płaszczu ochronnym włosa, jak również w jego wnętrzu, przenikając w głąb włókien włosowych.
Biotyna (witamina H) to witamina rozpuszczalna w wodzie. Odgrywa niezwykle ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu skóry i włosów. Witamina ta jest koenzymem karboksylaz biorących udział w syntezie i metabolizmie aminokwasów, kwasów tłuszczowych i glukoneogenezy. Naturalnie występuje w jajach, roślinach strączkowych, zbożach, orzechach, wątróbce.
Witaminy B1 i B6 wspomagają wchłanianie aminokwasów w przewodzie pokarmowym, mają działanie przeciwłojotokowe. Włosy sprężyste i niepodatne na szkodliwe wpływy czynników środowiska posiadają w swojej strukturze aminokwasy siarkowe: cystynę i metioninę. Do prawidłowego funkcjonowania i zdrowego wyglądu włosów niezbędne są też: żelazo, cynk, miedź. Żelazo bierze udział w procesach energetycznych i enzymatycznych przy podziale komórek macierzy włosa. Przy jego niedoborze włosy wypadają, są cienkie, przerzedzone. Miedź warunkuje prawidłową strukturę rogową włosa oraz ilość mostków dwusiarczkowych. Natomiast cynk bierze udział w przemianach enzymatycznych odpowiedzialnych za metabolizm białek zawierających wiązania dwusiarczkowe. Przy niedoborze cynku włosy stają się kruche i łamią się. Regenerację zniszczonych włosów można wspomóc, uwzględniając w swojej diecie galaretki, które są bogate w żelatynę. Ta substancja białkowa jest bogatym źródłem aminokwasów wchodzących w skład keratyny włosa.
Szampony i odżywki lubiane przez włosy
Włosy należy myć delikatnymi szamponami, najlepiej dodatkowo rozcieńczonymi przed użyciem oraz stosować specjalne odżywki. W miarę możliwości zaleca się stosowanie szamponów niezawierających surfaktantów anionowych, np. laurylosiarczanu sodu. Są to dość agresywne detergenty, które wypłukują naturalne lipidy włosów oraz dodatkowo mogą podrażniać skórę głowy. Częstym składnikiem odżywek są detergenty lub polimery kationowe, które uszczelniają pęknięcia w warstwie korowej włosów zapobiegając ich łamliwości, elektryzowaniu i rozdwajaniu końcówek, a ponadto nadają włosom miękkość i ułatwiają czesanie.
Preparaty przeznaczone do pielęgnacji włosów zniszczonych latem, a więc suchych, matowych, łamliwych, powinny zawierać substancje regenerujące, takie jak: hydrolizaty białkowe, witaminy, pochodne tłuszczowe, silikony. Hydrolizaty naturalnych białek to kolagen, elastyna, keratyna, białka egzogenne roślinne, mleka, jedwabiu. Niektóre cząsteczki białek mają zdolność wnikania do wnętrza włosów i wbudowywania się w ich strukturę. Zniszczone, suche i łamliwe włókna włosów chłoną proteiny, które po wniknięciu w głąb wypełniają uszkodzone miejsca i stają się integralnymi składnikami włosów.
Często stosowanym białkiem w preparatach kosmetycznych jest keratyna. Poprzez wytworzenie mieszanych wiązań dwusiarczkowych pomiędzy powierzchnią włosa a aminokwasem cysteiną zawartą w hydrolizatach keratynowych uzyskuję się poprawę struktury włosa. Preparaty proteinowe stosowane w kosmetykach – z uwagi na swoje amfoteryczne własności – stanowią barierę ochronną przed anionowymi związkami powierzchniowo czynnymi, co obniża ich potencjał drażniący.
Dobre preparaty do pielęgnacji włosów zniszczonych zawierają tzw. witaminę F (NNKT – niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe), czyli mieszaninę egzogennych kwasów tłuszczowych: linolowego, linolenowego, arachidonowego, gamma-linolenowego. Znajdują się one m.in. w olejach roślinnych. Składniki te są absorbowane na powierzchni włosów, natłuszczając je i zabezpieczając przed utratą wilgoci oraz niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych. Preparaty zawierające NNKT powinny być stosowane są do pielęgnacji włosów zniszczonych zabiegami fryzjerskimi i niekorzystnym wpływem promieni słonecznych.
Właściwości natłuszczające mają także inne oleje roślinne, alkohole i kwasy tłuszczowe, lanolina, lecytyna, estry kwasów tłuszczowych, oleje mineralne, ceramidy. Istotne są zwłaszcza ceramidy, które w sposób trwały wbudowują się w strukturę włosa. Zastosowanie ich w kosmetykach do pielęgnacji włosów wzmacnia spoistość komórek włosa, wygładza jego powierzchnię, uodparniając włos na wpływy otoczenia, promieniowanie ultafioletowe.
Zabiegi wzmacniające włosy
Po lecie warto też wzmocnić włosy zabiegami mezoterapii w gabinecie dermatologa. Jest to metoda polegająca na wstrzyknięciu bezpośrednio w skórę głowy przez lekarza za pomocą cienkiej igły i pistoletu specjalnej mieszaniny substancji odżywczych zawierającej aminokwasy, kwasy nukleinowe, witaminy, minerały, antyoksydanty. Po zabiegu poprawia się ukrwienie tkanek, stymuluje wzrost włosów oraz poprawia się ich jakość – stają się one grubsze, sprężyste, lśniące.
Doradzając pacjentowi odpowiednie preparaty do pielęgnacji, warto zaproponować mu chociaż chwilowe zrezygnowanie z obciążających zabiegów fryzjerskich, takich jak: farbowanie, rozjaśnianie, stosowanie prostownic, lokówek, suszarek. Prawidłowa dieta, odpowiednia ilość snu oraz unikanie stresu, w połączeniu z troskliwą pielęgnacją sprawią, że włosy po lecie szybko odzyskają formę.
