Wstydliwe problemy – nie tylko hemoroidy, wzdęcia

Hemoroidy, wzdęcia… Wiele dolegliwości ze strony układu pokarmowego to dość wstydliwe problemy. Dlatego pacjenci bardzo często krępują się poprosić o poradę, szukają samodzielnych rozwiązań bez porozumienia z farmaceutą lub lekarzem, a czasem nawet bagatelizują problem.

Większość kłopotów związanych jest z dolnym odcinkiem układu pokarmowego. Należą do nich hemoroidy, wzdęcia oraz zaparcia i biegunki. Są to schorzenia uciążliwe i bez prawidłowego leczenia przysparzają pacjentowi wielu nieprzyjemnych dolegliwości. Warto próbować rozmawiać z osobami, które często zaglądają do naszej apteki po te same środki na zaparcia czy biegunki, spróbować namówić je na wizytę u lekarza i próbę zdiagnozowania oraz rozwiązania problemu.

Częsty problem – wzdęcia

Są jednym z najczęściej występujących kłopotów związanych z układem trawiennym. Charakteryzują się uczuciem pełności i ucisku w podbrzuszu, może im towarzyszyć nawet ból. Często wiążą się również z oddawaniem gazów, albowiem główną przyczyną wzdęć jest zaburzenie gospodarki gazami, które powstają w jelicie w warunkach fizjologicznych. Może dojść do ich nadmiernej produkcji, nieprawidłowego transportu lub niewystarczającego wydalania. Najczęstszą przyczyną problemu są złe nawyki żywieniowe. Nieregularne, szybkie posiłki, podczas których rozmawiamy, powodują połykanie sporych ilości powietrza. Natomiast spożywanie pokarmów ciężkostrawnych prowadzi do wzmożenia procesów gnilnych w jelitach i dodatkowej porcji gazów. Często wzdęcia dotyczą również osób z zaburzoną florą jelitową, która odpowiada między innymi za prawidłowy transport gazów i procesy trawienne. Problem może być potęgowany siedzącym trybem życia i brakiem aktywności fizycznej, która w sposób naturalny aktywizuje jelita do pracy.

Sporadycznie występujące wzdęcia nie są poważnym problemem, jednak jeśli pojawiają się często i towarzyszą im dodatkowe objawy, to powinny wzbudzić czujność osoby chorej, która swój problem musi skonsultować z lekarzem. Bardzo często okazuje się, że wzdęcia są efektem nietolerancji pokarmowej na niektóre produkty i ich eliminacja szybko rozwiązuje problem. Doraźna pomoc w momencie wystąpienia wzdęć to zastosowanie środków rozbijających pęcherzyki gazów. Należą do nich simetikon i dimetikon. Są to substancje niewchłaniające się z przewodu pokarmowego i zmniejszające napięcie powierzchniowe pęcherzyków, co ułatwia ich wydalanie. Można również włączyć preparaty zawierające bakterie probiotyczne, które normalizują skład flory jelitowej.

Z zakresu profilaktyki warto zalecić pacjentowi zmianę stylu życia, unikanie potraw ciężkostrawnych, jak groch, fasola, cebula, kapusta. Warto również wybierać napoje niegazowane i dbać o aktywność fizyczną oraz regularne posiłki spożywane w spokoju i bez pośpiechu. Osoba, która cierpi na wzdęcia powinna również unikać wstrzymywania potrzeby oddania gazów, ponieważ może to spowodować dodatkowe skurczowe bóle.

Kłopotliwe zaparcia

Zaparcie jest schorzeniem, o którym można mówić, kiedy liczba wypróżnień jest mniejsza niż trzy w tygodniu, a samo wypróżnienie wiąże się z dużym wysiłkiem ze względu na twardość i suchość stolca. Przyczyną tego problemu najczęściej są złe nawyki żywieniowe i styl życia, a więc brak aktywności fizycznej, pokarmy ciężkostrawne, zbyt małe ilości płynów oraz dieta uboga w błonnik. Zaparcia mogą również wynikać z nieprawidłowej pracy jelit, kiedy na przykład z powodu wstrzymywania się przed pójściem do toalety tracą one wrażliwość na zalegające masy kałowe.

Nawracające zaparcia są problemem ważnym i bezwzględnie powinny być prawidłowo rozpoznane i leczone. Niestety pacjenci bardzo często uciekają się do stosowania dostępnych bez recepty środków przeczyszczających, od których często się uzależniają, potęgując problem. Nawracające zaparcia powinny być skonsultowane z lekarzem, ponieważ mogą być objawem dużo poważniejszych schorzeń, zwłaszcza jeśli towarzyszy im silny ból, obecność krwi w stolcu czy mdłości i wymioty.

W pierwszej kolejności warto zadbać o odpowiednią profilaktykę. Czasem zmiana nawet kilku nawyków żywieniowych rozwiązuje problem. Pacjent powinien pamiętać o tym, żeby dużo pić, ponieważ zapobiega to odwodnieniu stolca. Warto do diety włączyć pokarmy bogate w błonnik, takie jak produkty z pełnych zbóż, warzywa i owoce ze skórką.

Prawidłową pracę jelit wspomaga również aktywność fizyczna. W przypadku zaparć egzamin zdaje podawanie bakterii probiotycznych w celu normalizacji flory jelitowej.

Doraźnie można też zaproponować środki przeczyszczające, jeśli problem trwa wiele dni i konieczne jest wypróżnienie. Natomiast zawsze należy przypominać pacjentowi, że powinno to być rozwiązanie jednorazowe, a podstawą jest profilaktyka oraz ewentualna diagnostyka i wdrożenie leczenia przyczynowego.

Uciążliwe biegunki

Biegunka to stan, w którym do wypróżnienia dochodzi kilka razy dziennie, a stolec ma konsystencję półpłynną. Najczęściej pojawia się ona w wyniku zatrucia pokarmowego, infekcji bakteryjnej lub wirusowej. W takich przypadkach biegunka jest mechanizmem obronnym organizmu, pomagającym usunąć z niego wszelkie toksyny, przybiera postać tak zwanej biegunki ostrej. Może być objawem dużo poważniejszych chorób, do których należą nawet zmiany nowotworowe. Często ma też podłoże psychiczne oraz jest wynikiem nieprawidłowej diety i stylu życia. Klasyfikujemy ją wtedy jako biegunkę przewlekłą. Przewlekłe biegunki często towarzyszą zespołowi jelita nadwrażliwego, zaburzeniom hormonalnym, celiakii oraz nadużywaniu środków przeczyszczających. Biegunka może być wynikiem zaburzenia wydzielania płynów w jelitach, na skutek wysokiego ładunku osmotycznego pokarmu, nieprawidłowego trawienia tłuszczów lub stanu zapalnego jelit z wysiękiem, lub też efektem nieprawidłowej pracy jelit, kiedy motoryka jest przyspieszona.

Powinna niepokoić, jeżeli pojawia się często i bez wyraźnej przyczyny lub jeśli towarzyszą jej dolegliwości bólowe, mdłości, wymioty, a w stolcu pojawia się krew. Podczas biegunki powinno się przyjmować duże ilości płynów, aby uniknąć odwodnienia, należy również wprowadzić dietę lekkostrawną.

Aby pozbyć się drobnoustrojów i toksyn, powodujących ostre biegunki, należy stosować preparaty mające zdolność wiązania substancji toksycznych, wirusów i bakterii z przewodu pokarmowego przy jednoczesnym zachowaniu pasażu jelitowego. Dzięki temu organizm z łatwością usunie szkodliwe czynniki. Nie bez znaczenia są również właściwości mukoprotekcyjne takich substancji jak smektyn dwuoktanościenny. Zapewniają one ochronę warstwy śluzowej przewodu pokarmowego.
Hamowanie objawu przy pomocy środków takich jak loperamid zalecane jest jedynie doraźnie, jeśli biegunka jest bardzo uciążliwa, ponieważ działanie takie może zatrzymać w organizmie niebezpieczne toksyny.

Najlepszą metodą leczenia jest zastosowanie preparatów zawierających bakterie probiotyczne regulujące pracę jelit. Przy biegunce o charakterze bakteryjnym sprawdza się lek przeciwbakteryjny – nifuroksazyd. W przypadku biegunek przewlekłych leczenie należy ustalić z lekarzem, a pacjent powinien zastosować się do podstawowych zaleceń profilaktyki, takich jak zdrowa, zbilansowana dieta bogata w błonnik, aktywność fizyczna oraz unikanie pokarmów powodujących pojawienie się problemu.

Przykra choroba

Hemoroidy, nazywane również guzkami krwawniczymi, to poszerzone nabrzmiałe naczynia żylne splotu odbytniczego. Objawy to: początkowo świąd odbytu, następnie ból, szczególnie podczas wypróżnienia, krwawienia. Zmiany te często pojawiają się u kobiet w ciąży, osób o siedzącym trybie życia oraz cierpiących na przewlekłe biegunki lub zaparcia (również u osób nadużywających środków przeczyszczających). Mogą być też cechą dziedziczną lub pojawić się w efekcie problemów z krążeniem żylnym.

Niewłaściwie leczone hemoroidy mogą prowadzić do poważnych krwawień, wypadania guzków z odbytu, powstania zakrzepów czy stanów zapalnych. Podstawowym zaleceniem jest higiena osobista, która zapobiegnie wdaniu się zakażenia. Powinno się dokonywać przemywań dwa razy dziennie, można używać do tego naparów z ziół o działaniu ściągającym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, na przykład z kory dębu czy koszyczka rumianku. Ważna jest prawidłowa dieta normalizująca pracę jelit oraz aktywność fizyczna. W leczeniu zachowawczym stosuje się również szeroki wachlarz leków w postaci maści i czopków o bardzo różnorodnym działaniu. Leczeniem przyczynowym jest zabieg polegający na chirurgicznym usunięciu zmian, podwiązaniu poszczególnych naczyń, wstrzyknięciu w nie substancji utwardzających lub zastosowaniu krioterapii. Zabiegi te stosuje się przy poważnych zmianach, kiedy tradycyjne metody objawowe już nie skutkują.