Fotolia_39352616
fot. Fotolia

Tajemnicza choroba skóry – łuszczyca

Łuszczyca jest nieuleczalna, ale skuteczna terapia może złagodzić jej objawy i poprawić komfort życia pacjenta.

Łuszczyca to zapalna, niezakaźna choroba skóry o przewlekłym i nawrotowym przebiegu. Występuje u około 2 proc. populacji, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Choroba ta może pojawić się w każdej grupie wiekowej. Jest ona uwarunkowana genetycznie (tzw. dziedziczenie wielogenowe). Jeśli obydwoje rodziców ma łuszczycę, prawdopodobieństwo jej wystąpienia u dziecka wzrasta do około 70 proc.

Łuszczyca zwykła

Choroba ta może rozwinąć się przed 40. r.ż. Zmiany są w tym przypadku dość rozległe, a remisje krótkie. U osób po 55. r.ż. zmiany są mniej rozległe, a okresy bezobjawowe – długie. Rozwój choroby mogą wyzwolić takie czynniki, jak: stres, infekcje paciorkowcowe (angina), szczepienia, zakażenia przewodu pokarmowego, zaburzenia hormonalne (ciąża, poród, menopauza), zaburzenia metaboliczne, urazy mechaniczne (zadrapania, skaleczenia, rany chirurgiczne), alkohol, niektóre leki (np. beta-blokery, sole litu, glikokortykosteroidy, leki przeciwmalaryczne, niesterydowe leki przeciwzapalne).

Najczęściej mamy do czynienia z łuszczycą zwykłą. W tym typie zmiany o charakterze czerwonych grudek mogą występować na skórze całego ciała. Zazwyczaj są zlokalizowane na łokciach, kolanach, w okolicy krzyżowej oraz w obrębie owłosionej skóry głowy. Grudki są wyraźnie odgraniczone od otoczenia. Wykwity mogą być różnej wielkości. Początkowo mają rozmiary łebka od szpilki, ale w miarę rozwoju choroby przybierają postać rozległych blaszek łuszczycowych, które pokryte są nawarstwionymi srebrzystobiałymi łuskami. W obrębie owłosionej skóry głowy może występować nasilone złuszczanie, które zwykle nie doprowadza do łysienia. Zmiany łuszczycowe w obrębie fałdów skórnych okolicy odbytu są zwykle rozległe i mają charakter wysiękowy.

Typy choroby

Niekiedy łuszczyca atakuje stawy i może prowadzić nawet do trwałego inwalidztwa. Wyróżnia się trzy podtypy łuszczycy stawowej: typ dystalny (zmiany chorobowe niesymetrycznie obejmują stawy międzypaliczkowe dłoni i stóp), typ zniekształcający (zmiany chorobowe obejmują różne stawy i kręgosłup), typ reumatoidalny (objawy przypominają reumatoidalne zapalenie stawów, często obejmują kręgosłup, zmiany stawowe są asymetryczne).

Szczególną odmianą tej choroby jest odmiana krostkowa. To jedna z najcięższych postaci łuszczycy, która stymulowana jest zakażeniami lub lekami i może objawiać się wysoką temperaturą i ogólnym złym stanem pacjenta. Ze względu na możliwe powikłania i zagrożenie życia ta odmiana bezwzględnie powinna być leczona w warunkach szpitalnych. Odmiana krostkowa dłoni i stóp cechuje się wykwitami krostkowymi występującymi na podłożu rumieniowym i złuszczającym.

Leczenie

Rozpoznanie łuszczycy ustala się zwykle na podstawie obrazu klinicznego. W wątpliwych przypadkach można wykonać badanie histopatologiczne. W rozpoznaniu różnicowym uwzględnia się łojotokowe zapalenie skóry, przyłuszczyce, liszaj płaski, łupież różowy Gilberta, grzybice, wyprysk kontaktowy.

W leczeniu bardzo istotne jest wyeliminowanie wszelkich wewnątrzustrojowych ognisk infekcji, takich jak: ekstrakcja zębów, leczenie przewlekłych stanów zapalnych (np. w obrębie zatok obocznych nosa, gardła). Przed rozpoczęciem leczenia pacjenci powinni wykonać niezbędne badania obrazowe oraz laboratoryjne w celu oceny stanu narządów wewnętrznych oraz wykrycia ognisk infekcji.

Obecnie nie ma terapii pozwalającej na całkowite wyleczenie łuszczycy. Wszystkie dostępne środki mają na celu złagodzić jej objawy, wprowadzić pacjenta w stan remisji, poprawić komfort życia.

Podstawą terapii łuszczycy jest leczenie miejscowe. W pierwszej kolejności stosuje się preparaty zawierające 5-10% kwas salicylowy, który oddzielając łuski, ułatwia penetrację innych leków. Następnie podaje się leki zmniejszające nadmierną proliferację naskórka, zawierające takie substancje jak: dziegieć, cygnolina, glikokortykosteroidy, pochodne witaminy D, retinoidy.

Preparaty dziegciowe

Są to pochodne smoły węglowej, które stosuje się w leczeniu łuszczycy od wielu lat. Jednak ze względu to, że mają nieprzyjemny zapach oraz brudzą odzież, są stosunkowo rzadko stosowane. Pojawiają się też informacje, choć nie zostały potwierdzone, że dziegieć może działać rakotwórczo.

Cygnolina

Lek aplikowany na zmiany skórne w tzw. terapii minutowej, we wzrastających stężeniach i stopniowo wydłużanym czasie. Wykazuje on działanie drażniące. Terapię rozpoczyna się od niewielkich stężeń leku (od 0,05 do 2%). Miejsca chorobowo zmienione pokrywa się maścią na 10, 20, 30 minut, a następnie zmywa się je i nakłada preparaty natłuszczające. Mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy DNA i tworzeniu wolnych rodników tlenowych. Cygnolina barwi zdrową skórę i odzież na brązowopurpurowy kolor, jest jednak bardzo skuteczna.

Glikokortykosteroidy

Są to jedne z najbardziej popularnych leków. Mają działanie przeciwzapalne, zmniejszają zaczerwienienie i łuszczenie się skóry oraz wygładzają zmiany. Nie wolno aplikować ich na twarz, należy ograniczyć ich stosowanie w okolicach genitaliów, zgięć stawowych, szyi. Glikokortykosteroidów nie stosuje się na rozległe powierzchnie skóry, gdyż może to spowodować wystąpienie ogólnoustrojowych działań niepożądanych, a także posterydowych zaników skóry. Długotrwałe stosowanie tych preparatów może powodować częstsze nawroty choroby, nasilenie zmian po ich odstawieniu (efekt odbicia), a także wysiew groźnej łuszczycy krostkowej.

Analogi witaminy D

Kalcypotriol, kalcytriol i takalcytol działają przez receptory witaminy D obecne w komórkach naskórka, zmniejszając ich proliferację, a tym samym grubość zmian i stopień złuszczania. Leki te nie brudzą odzieży, są bezwonne i bezbarwne. Niekiedy po ich zastosowaniu obserwuje się objawy niewielkiego przemijającego podrażnienia.

Retinoidy

Najczęściej stosuje się tazaroten w stężeniu 0,05% i 0,1%. Lek ten dobrze sprawdza się w przypadku grubych, nawarstwionych ognisk na tułowiu, kończynach i owłosionej skórze. Nie wolno stosować go u pacjentek w ciąży i w czasie laktacji. Podobnie jak pozostałe preparaty może wywoływać miejscowe podrażnienie.

Światłolecznictwo

Najbardziej popularną metodą leczenia łuszczycy jest terapia światłem. Pacjenci naświetlają zmienione powierzchnie skóry 2-3 razy w tygodniu. Niejednokrotnie pozwala to na osiągnięcie doskonałych efektów.

W terapii używa się lamp emitujących promieniowanie ultrafioletowe UVB i UVA w zakresie 280-320 nm, najczęściej selektywnie 311 nm. Jednocześnie podaje się doustnie psoraleny (leki fotoaktywowane w skórze promieniowaniem ultrafioletowym) – jest to tzw. fotochemioterapia (PUVA). Bardzo korzystne efekty uzyskuje się poprzez łączenie fotochemioterapii z retinoidami (REPUVA).

Leczenia światłem nie stosuje się w przypadku zespołu znamion atypowych, podejrzenia czerniaka i nowotworów skóry, zaćmy, padaczki.

Retinoidy

Syntetyczne pochodne kwasu witaminy A (np. acitretina) znajdują zastosowanie w leczeniu rozległej łuszczycy z nasiloną hiperkeratozą. Lek stosuje się przez kilka tygodni. Podczas leczenia należy monitorować poziom trójglicerydów w surowicy krwi. Retinoidy są lekami z wyboru w przypadku łuszczycy krostkowej, stosuje się je też przy łuszczycy stawowej oraz erytrodermii łuszczycowej (w tych przypadkach stan zapalny zajmuje ponad 90 proc. powierzchni całego ciała).
Istnieją przeciwwskazania do stosowania retinoidów u kobiet w ciąży. Z tego powodu pacjentki w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję do dwóch lat po zakończeniu leczenia.

Metotreksat

Jest to lek cytostatyczny, często stosowany w przypadku łuszczycy stawowej. Podaje się go w postaci iniekcji domięśniowych lub doustnie raz w tygodniu. W trakcie leczenia należy regularnie wykonywać morfologię oraz badania oceniające wydolność wątroby.

Cyklospryna A

To lek immunosupresyjny bardzo skuteczny w leczeniu łuszczycy, zwłaszcza rozległej, opornej na inne metody leczenia. W trakcie jego stosowania należy wykonywać badania wydolności nerek oraz mierzyć ciśnienie tętnicze.

Leki biologiczne

W ostatnich latach popularność zyskały leki biologiczne, które selektywnie działają na poszczególne komponenty złożonych reakcji immunologicznych prowadzących do powstania zmian łuszczycowych. Najczęściej są to chimeryczne lub humanizowane przeciwciała monoklonalne. Leki te znajdują zastosowanie w przypadkach bardzo rozległej, ciężkiej łuszczycy opornej na inne metody leczenia.

Podobne wiadomości

Nie ma możliwości dodania komentarza