Wakacje, na które czeka się cały rok, czasami wiążą się z przykrymi dolegliwościami.
Kinetoza
Chorobę lokomocyjną wywołują błędne informacje, wysyłane przez zmysły do mózgu. By organizm mógł zachować stan równowagi, narządy zmysłów zbierają ze środowiska zewnętrznego informacje i przesyłają je do ucha wewnętrznego, które zestawia je i przesyła do mózgu. Gdy układ zachowania równowagi wykrywa niezgodność między bodźcami docierającymi do ucha wewnętrznego a wrażeniami wzrokowymi, wówczas pojawiają się objawy choroby lokomocyjnej.
Konflikt informacji dostarczanych wraz z różnymi sygnałami odbieranymi przez organizm odbywa się najprawdopodobniej na poziomie neuroprzekaźników – substancji chemicznych, takich jak histamina, acetylocholina i noradrenalina, które pozwalają komunikować się komórkom nerwowym.
Dokuczliwe zawroty głowy, zmęczenie i nudności, senność oraz pogorszenie nastroju to najczęstsze objawy choroby lokomocyjnej.
W zapobieganiu chorobie lokomocyjnej rutynowo podaje się leki przeciwhistaminowe I generacji, wśród nich najczęściej stosowany – dimenhydramina. Jest to lek przeciwwymiotny, przeciwhistaminowy (ogranicza działanie histaminy) i cholinolityczny (blokuje receptory muskarynowe dla acetylocholiny). Działa silnie hamująco na czynność ośrodka wymiotnego w rdzeniu przedłużonym i na odruchy błędnikowe. Lek zmniejsza napięcie mięśni gładkich, ogranicza perystaltykę przewodu pokarmowego oraz zmniejsza wydzielanie śliny. Przenika przez barierę krew – mózg, co powoduje senność i zaburzenia koncentracji. Dimenhydramina dobrze się wchłania po podaniu doustnym. Początek działania farmakologicznego występuje po około 30 minutach, efekt terapeutyczny utrzymuje się od 3 do 6 godzin. Lek występuje w postaci tabletek i gumy do żucia, zalecanych do stosowania od 6. roku życia.
Wśród naturalnych środków, które mogą złagodzić nudności najczęściej stosowany jest imbir (Zingiber oficinalis). Kłącze imbiru bogate jest w olejek eteryczny. Olejek ten zawiera głównie związki sekswiterpenowe (zingiberen i zingiberol) oraz cyneol, borneol i cytral. Kłącze zawiera także żywice obfitujące w fenole, skrobię, aminokwasy, kwasy tłuszczowe oraz enzym: zingibainę. Surowiec wykazuje silne działanie przeciwzapalne, zapobiega nudnościom, ale także łagodzi objawy niestrawności oraz zaburzeń trawienia.
Preparaty oparte na wyciągu z imbiru nie wywołują senności oraz nie wykazują efektu uspokajającego. Na rynku farmaceutycznym dostępne są syropy, pastylki do ssania, drażetki i lizaki. Syrop i lizaki można podawać dzieciom powyżej 3. roku życia, pastylki i drażetki – minimum sześciolatkom.
Z metod niefarmakologicznych zapobiegających chorobie lokomocyjnej zastosowanie znalazła akupresura. Opaska stymuluje znajdujący się na nadgarstkach punkt P6 (Neiguan), co niweluje uczucie nudności.
Zaparcia
Zbyt wysoka zawartość tłuszczów w pokarmach, wysokie spożycie węglowodanów prostych oraz niedostateczna ilość przyjmowanych płynów to nieprawidłowości dietetyczne często prowadzące do powstawania zaparcia.
Wielogodzinne podróże, zmiana otoczenia, wody i diety, nieregularne pory posiłków mogą powodować problemy związane z regularnym wypróżnianiem się. Zbyt małe spożycie warzyw i owoców oraz konieczność korzystania z toalet publicznych sprawiają, że dolegliwości te dodatkowo się nasilają. Podczas zaparcia zwiększa się czas pasażu jelitowego, przez co dochodzi do zwiększonej resorpcji wody z jelita grubego, co prowadzi do gromadzenia twardych stolców i utrudnionego wypróżniania.
W profilaktyce zaparć może pomóc dobrze zbilansowana dieta zawierająca odpowiednią ilość włókien pokarmowych. Nie powinno w niej zabraknąć owoców, warzyw oraz produktów zbożowych. Dieta bogata we włókna roślinne przyspiesza pasaż jelitowy, pozwala na zwiększenie liczby wypróżnień i uzyskanie pełnego wypróżnienia (lignina, celuloza), zmienia także konsystencję stolca poprzez zwiększoną zawartość wody (pektyny).
Część włókien nierozpuszczalnych w wodzie wywiera znaczący wpływ na pracę przewodu pokarmowego: uaktywnia wydzielanie śliny, wpływa na zwiększone wydzielanie soków trawiennych, pobudza ukrwienie jelit poprzez mechaniczne drażnienie ścian jelita grubego, co w konsekwencji usprawnia jego perystaltykę oraz chroni przed zaparciami. Co istotne, włókna pokarmowe regulują skład flory bakteryjnej zasiedlającej jelita, ograniczają wchłanianie metali ciężkich dostarczanych z pożywieniem.
Błonnik prowadzi dodatkowo do wzrostu wydalania kwasów żółciowych (gumy i ligniny) oraz obniża poziom cholesterolu we krwi. W skład preparatów dostępnych w aptekach wchodzą najczęściej nasiona babki płesznik (łac. Plantago psyllium) lub babki jajowatej (łac. Plantago ovalae), polisacharydy – inulina oraz nutrioza – błonnik pszeniczny. Preparaty błonnikowe są w pełni bezpieczne w każdej grupie wiekowej, również u kobiet w ciąży. Przyjmuje się, że pożądana ilość spożycia błonnika powinna wynosić co najmniej 30-35 gramów dziennie.
