nadwrażliwość zębiny
fot. fotolia

Postępowanie w nadwrażliwości zębiny

Nadwrażliwość zębiny dotyczy od 8 proc. do 57 proc. populacji osób dorosłych. Najczęściej występuje u ludzi w wieku 30-40 lat. Wielu pacjentów nie zgłasza tego problemu dentyście, lecz udaje się do apteki, by kupić preparat do samodzielnego stosowania w domu.

Nadwrażliwość zęba (ang. tooth hyper-sensitivity) lub nadwrażliwość zębiny (ang. dentine hypersensitivity, dentinal hyper-sensitivity – DH) definiowana jest jako nadmierna odpowiedź na nieszkodliwe bodźce zewnętrzne. Przypadłość ta występuje najczęściej na powierzchniach policzkowych w okolicy przyszyjkowej zęba i jest wynikiem utraty szkliwa lub cementu. Czynniki usposabiające do nadwrażliwości zębiny to: niewłaściwa technika szczotkowania zęba oraz nawyki dietetyczne (jak oczyszczanie zębów bezpośrednio po spożyciu kwaśnego pożywienia i napojów). Nadwrażliwość zębiny może nawracać, dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na eliminowanie czynników uspasabiających do jej rozwoju[1,2].

Czynniki wywołujące ból

Nadwrażliwość zębiny to ostry, kłujący, występujący pod wpływem działania bodźców ból o charakterze łagodnym lub umiarkowanym. Pacjenci cierpiący z powodu nadwrażliwości zębiny często odczuwają dodatkowo różne dolegliwości fizyczne oraz psychiczne, co pogarsza ich jakość życia.

Czynnikami wywołującymi reakcję bólową pacjenta są: ciepło, podmuch powietrza, dotyk, związki chemiczne. Najczęściej, bo aż w 74 proc. przypadków, pacjenci skarżą się na nadwrażliwość na zimno.

Osoby, u których występuje podwyższone ryzyko nadwrażliwości zębiny, to chorzy cierpiący na bulimię, pacjenci z suchością błony śluzowej jamy ustnej z powodu uszkodzenia ślinianek (kserostomia), osoby starsze, u których występuje recesja dziąseł oraz spożywające duże ilości kwaśnych pokarmów oraz napojów[1,2].

Wywiad farmaceutyczny

Z osobami, u których podejrzewamy nadwrażliwość zębiny, należy przeprowadzić odpowiednio ukierunkowany wywiad, ponieważ istnieje wiele przyczyn, które mogą dawać podobne objawy kliniczne. Stanami, które charakteryzują się zbliżonymi symptomami są: próchnica, pęknięcie lub złamanie zęba, zapalenie miazgi, nadwrażliwość pozabiegowa (na przykład związana z wybielaniem zębów) oraz atypowy ból twarzy.

W rozmowie z pacjentem ważne jest również ustalenie rodzaju bólu. Ból krótkotrwały, ostry i zlokalizowany charakteryzuje nadwrażliwość zębiny, natomiast tępy, uciążliwy, niezbyt zlokalizowany i przewlekły to ból pochodzenia miazgowego[2].

Doradztwo i profilaktyka

Ten aspekt procesu diagnostyczno-leczniczego jest niezwykle istotny dla pacjentów z nadwrażliwością zębiny. Przede wszystkim należy przekazać pacjentowi praktyczne informacje na temat właściwej techniki szczotkowania oraz typu stosowanej szczoteczki. Pacjent powinien do szczotkowania używać pasty w ilości „ziarnka grochu” o niskiej zawartości składników ściernych oraz unikać nadmiernego ucisku szczoteczki na powierzchnię zęba. Ponadto nie wskazane jest nadmierne nitkowanie przy oczyszczaniu powierzchni stycznych zębów oraz nieprawidłowe jest stosowanie wykałaczek. Szczoteczka do zębów nie powinna być wykonana z twardego włosia.

Pacjenta należy również poinformować w kwestii częstości spożywania kwaśnych owoców i napojów w odniesieniu do czasu, jaki powinien minąć od momentu ich spożycia do momentu szczotkowania zębów. Nie wskazane jest mycie zębów bezpośrednio po spożyciu tego typu produktów[2,3].

Leczenie

Badania kliniczne ukierunkowane na uogólnioną nadwrażliwość zębów wykazały dobrą skuteczność preparatów dostępnych bez recepty na bazie takich substancji czynnych jak: fluorki, NovaMin®, 5% azotan potasu. W tabeli przedstawiono przykłady preparatów do leczenia nadwrażliwości zębów w warunkach domowych.

Tabela. Leczenie nadwrażliwości zębiny w warunkach domowych
Substancja czynna Wskazania i postać Przykładowy produkt
Fluorki • Łagodna nadwrażliwość

• Pasta do zębów do domu

Meridol

Parodontax

Elmex żel do fluoryzacji

NovaMin® • Wysoka skuteczność, remineralizacja

• Pasta do zębów do domu

Sensodyne odbudowa

i ochrona

5% azotan potasu • Wysoka skuteczność, nadwrażliwość po wybielaniu

• Pasta i żel do zębów do domu

Sensodyne pro szkliwo
Technologia Pro-Argin • Wysoka skuteczność, trwały efekt

• Pasta do zębów do domu

Colgate® Sensitive Pro-Relief™

W leczeniu nadwrażliwości zębiny stosuje się przede wszystkim pasty i żele fluorkowe do mycia i nakładania na zęby lub płukanki fluorkowe. Sole kwasu fluorowodorowego działają w wyniku reakcji pomiędzy jonami fluorowymi i wapniem w płynie kanalikowym zęba. Na skutek reakcji dochodzi do strącenia nierozpuszczalnego fluorku wapnia, co wzmacnia szkliwo zęba [3,4].

NovaMin®

NovaMin® to materiał bioaktywny zawierający fosforokrzemian wapniowo-sodowy. Formuła została wynaleziona w latach 60. jako materiał do regeneracji kości, a w połowie lat 90. wykorzystano ją do celów remineralizacji zębiny. NovaMin® połączony z fluorkiem zawartym w pastach do zębów powoduje, że pasta ta aktywuje się w kontakcie ze śliną i tworzy na powierzchni odsłoniętej zębiny warstwę ochronną, taką jak hydroksyapatyt (nieorganiczny składnik kości i zębów). Pasta wspomaga odbudowę odsłoniętej zębiny i zapewnia ochronę przed jej przyszłymi uszkodzeniami, znosząc przyczynę problemu nadwrażliwości[3,4].

5% azotan potasu

Zgodnie z wytycznymi Food and Drug Administration (FDA) pasta do zębów określana jest jako znosząca nadwrażliwość, jeśli zawartość azotanu potasu wynosi 5%. Azotan potasu działa poprzez depolaryzację nerwów odpowiedzialnych za przenoszenie bodźców bólowych i zmniejsza ich pobudliwość. Preparaty tego typu znalazły swoje zastosowanie zwłaszcza w leczeniu nadwrażliwości po wybielaniu zębów[3,4].

Technologia Pro-Argin

Technologia ta opiera się na użyciu aminokwasu argininy oraz nierozpuszczalnego związku wapnia do zamknięcia kanalików zębinowych. Dodatnio naładowana arginina wiąże się z wykazującą ładunek ujemny powierzchnią zębiny. Powoduje to zablokowanie przepływu impulsów nerwowych spowodowanych przez bodźce takie jak zimno, ciepło czy powietrze[5].

Problemu nadwrażliwych zębów nie należy lekceważyć, ponieważ może być on przyczyną chorób jamy ustnej. Rolą farmaceuty jest poinformowanie pacjenta o konieczności wizyty u lekarza stomatologa oraz o właściwej higienie jamy ustnej, a także zaproponowanie past i płynów przeznaczonych do nadwrażliwych zębów.

Bibliografia:

1. West N., Seong J., Davies M. Dentine hypersensitivity. Monogr Oral Sci 2014; 25: 108-122.
2. Bamise C.T., Esan T.A. Mechanisms and treatment approaches of dentine hypersensitivity: a literature review. Oral Health Prev Dent 2011; 9(4): 353-367.
3. Addy M., West N.X. The role of toothpaste in the aetiology and treatment of dentine hypersensitivity. Monogr Oral Sci 2013; 23: 75-87.
4. Parolia A., Kundabala M., Mohan M. Management of dentinal hypersensitivity: a review. J Calif Dent Assoc 2011; 39(3): 167-179.
5. Yesilyurt C., Sezer U., Ayar M.K., Alp C.K., Tasdemir T. The effect of a new calcium-based agent, Pro-Argin, on the microhardness of bleached enamel surface. Aust Dent J 2013; 58(2): 207-212.

Podobne wiadomości

Nie ma możliwości dodania komentarza