Inkontynencja
fot. fotolia

Inkontynencja

Nietrzymanie moczu jest problemem dotyczącym zarówno kobiet, jak i mężczyzn. W większości przypadków jest to wstydliwa dolegliwość skrywana przed lekarzem, która również w rozmowie z farmaceutą wywołuje skrępowanie u pacjenta.

Ze statystyk prowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia wynika, że problem nietrzymania moczu dotyczy głównie kobiet. Inkontynencja jest „cichym problemem”, gdyż około 20-25 proc. kobiet, których dotyczy ta dolegliwość (a szacuje się, iż jest to 60 proc. kobiet w okresie pomenopauzalnym) zgłasza się do lekarza. Przez wiele pań jest to dolegliwość bagatelizowana, uznawana za naturalny objaw procesu starzenia, natomiast panowie unikają wizyt u urologa, więc tylko szacunkowo przypuszcza się, że około 25 proc. populacji męskiej zmaga się z tym problemem. Przyjmuje się również, że od pojawienia się objawów nietrzymania moczu do czasu zgłoszenia się po pomoc do lekarza średnio mija około dziewięć lat.

Objawy

Według definicji International Continence Society (ICS) inkontynencja jest bezwiednym oddawaniem moczu, które stwarza problemy natury higienicznej, jak i socjalnej, gdyż utrudnia kontakty międzyludzkie. Stopień nasilenia dolegliwości może przybierać formę popuszczania moczu przy kichaniu, kaszlnięciu, zbyt gwałtownym ruchu aż po gubienie moczu podczas zwykłej codziennej aktywności, czy niemożność jego utrzymania przy wypełnionym pęcherzu. Wieloczynnikowa etiopatogeneza nietrzymania moczu powoduje występowanie następujących jego rodzajów: naglące nietrzymanie moczu (NNM), wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM), nietrzymanie moczu z przepełnienia, pozazwieraczowe oraz wywołane innymi przyczynami. Najczęściej występującą postacią nietrzymania moczu jest WNM. W wyniku kaszlu czy pracy fizycznej dochodzi do wzrostu ciśnienia w obrębie jamy brzusznej, czemu towarzyszy mimowolne oddawanie moczu. W przypadku naglącego nietrzymania moczu niezależnie od woli dochodzi do utraty moczu podczas spoczynku i snu, a wynikiem upośledzonej kurczliwości wypieracza jest nietrzymanie moczu z przepełnienia.
Częstość występowania inkontynencji rośnie wraz z wiekiem oraz nasileniem czynników ryzyka, do których zalicza się: wielorództwo, otyłość, zmiany hormonalne, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów czy dźwiganie ciężkich przedmiotów. W okresie pomenopauzalnym u kobiet częstotliwość występowania NTM wzrasta dwukrotnie. Jest to związane ze zmniejszeniem się poziomu estrogenów, obniżeniem cewki moczowej i jej skróceniem, osłabieniem ścian pęcherza moczowego oraz mięśni wspomagających wydalanie moczu. Prawdopodobieństwo wystąpienia inkontynencji wzrasta również u wieloródek i pań, u których ciężar dziecka przekroczył 4 kg. Ważnym czynnikiem sprzyjającym występowaniu NTM jest także otyłość (zwłaszcza brzuszna – typu „jabłko”) oraz czynniki neurologiczne (neuropatia cukrzycowa, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona).

Rozpoznanie i leczenie

Diagnostykę NTM należy rozpocząć od podstawowego wywiadu, który przeprowadza lekarz. Ważne jest sprawdzenie BMI, przeprowadzenie wywiadu rodzinnego, ustalenie ilości oraz metod porodu. W przypadku podejrzenia NTM pacjentki powinny prowadzić dzienniczek mikcji, w którym będą odnotowywać ilość oddawanego moczu, okoliczności popuszczania go, czy ilość zużywanych dziennie wkładek. Należy również zdiagnozować choroby współistniejące, np. przewlekłe czy nawracające infekcje dróg moczowych.

Lekami stosowanymi z przepisu lekarza w przypadku NNM są antagoniści receptorów muskarynowych, które ograniczają nadmierną kurczliwość mięśnia wypieracza (tolterodyna, solifenacyna, oksybutynina) natomiast w przypadku WNM stosuje się inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (duloksetyna) oraz agonistów receptorów alfa-1 adrenergicznych (midodryna). Leczenie farmakologiczne ze względu na liczne działania  niepożądane często jest niezwykle uciążliwe i to lekarz powinien zdecydować o terapii najbardziej odpowiedniej w konkretnym przypadku NTM.

Suplementy

Niekiedy również do aptek zgłaszają się pacjentki skarżące się na tę przykrą dolegliwość i oczekujące porady od farmaceutów. Na rynku farmaceutycznym obecnych jest kilka preparatów, które można polecać pacjentkom z problemem inkontynecji. W składzie jednego z suplementów diety wyróżnić można wodny ekstrakt z pestek dyni, który jest bogaty w fitoestrogeny (enterodiol) i adenozynę oraz ekstrakt z nasion soi z czynnymi izoflawonami.

Dzięki zawartości tych substancji czynnych, wzmacnia mięśnie dna miednicy pozwalając na odzyskanie kontroli nad procesem trzymania moczu oraz wpływa bezpośrednio na rozluźnianie mięśni pęcherza, przez co zmniejsza parcie na mocz. Dzięki kompleksowemu połączeniu substancji aktywnych poprawia on funkcjonowanie struktur zaangażowanych w proces prawidłowego trzymania moczu. Dla trwałych efektów zalecana jest terapia kilkumiesięczna, podczas której przez pierwsze dwa tygodnie stosuje się nawet 3-4 tabletki dziennie. Efekty stosowania mogą pojawić się już po 2-3 tygodniach. W składzie suplementów wykorzystywanych przy inkontynencji wyróżnić można także ekstrakt z pestek dyni i nasion soi, ekstrakt z ziela pokrzywy, witaminę D oraz witaminę B12.

Ćwiczenia Kegla

Ważnym narzędziem w walce z NTM są także ćwiczenia służące wzmocnieniu i kontrolowaniu mięśni dna miednicy. Ćwiczenia Kegla polegają na zaciskaniu mięśni pochwy i odbytu na około 8-10 sekund i powtarzaniu tej czynności w krótkich odstępach czasu, w rytmie od 5 do 25 powtórzeń. Wzmocnione dzięki takiej stymulacji mięśnie zapobiegają opuszczaniu się narządów miednicy i wysiłkowemu nietrzymaniu moczu. Wykorzystuje się w tym celu również elektrostymulację, biofeedback, stymulację magnetyczną, a także stożki i kule dopochwowe. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy pozwalają na naukę kontroli nad pęcherzem moczowym i mięśniami zwieracza cewki. Należy również pamiętać o innych czynnikach ułatwiających życie i codzienne funkcjonowanie z problemem inkontynencji.

Pacjenci z nietrzymaniem moczu często starają się ograniczać przyjmowanie napojów, licząc na to, że zmniejszą się objawy nasilenia popuszczania moczu. Zmniejsza się wówczas diureza, ale jednocześnie dochodzi do zmniejszenia pojemności czynnościowej pęcherza moczowego i może prowadzić to do nasilenia epizodów częstomoczu bądź nietrzymania moczu. Bardzo istotna jest odpowiednia dieta oraz regularne wypróżnienia, gdyż zalegające masy kałowe mogą wywierać nacisk na cewkę moczową – dochodzi wówczas do nadmiernego wypełnienia pęcherza i popuszczania moczu z przepełnienia. W przypadku osób otyłych ma miejsce osłabienie mięśni dna miednicy, które powodują obniżenie narządów miednicy. Zmiana stosunków anatomicznych w obrębie mięśni dna miednicy, otaczających cewkę moczową jest jedną z przyczyn nietrzymania moczu u kobiet – dlatego tak istotne jest uzyskanie prawidłowej masy ciała.

Ważna higiena

U osób z inkontynencją niebywale istotna jest dbałość o higienę osobistą. Szeroka gama produktów pielęgnacyjnych oraz wyrobów chłonnych w postaci wkładek urologicznych, majtek chłonnych czy pieluchomajtek daje duże możliwości wyboru znalezienia najbardziej właściwych metod higieny. Wyeliminowanie przykrego zapachu moczu i zachowanie czystości jest niezbędne dla poczucia komfortu osoby dotkniętej NTM, a także jest niezbędne dla zapobiegania stanom zapalnym skóry. Szczególnych zabiegów w tym względzie wymagają właśnie okolice intymne, gdyż właśnie tam skóra jest narażona na nieustanny kontakt z moczem o działaniu drażniącym. W przypadku osób leżących pojawia się również ryzyko wystąpienia odparzeń bądź odleżyn. Produkty przeznaczone do oczyszczania skóry (w postaci kremowych żeli, pianek do mycia, nasączonych chusteczek) powinny cechować się łagodnością, pH przyjaznym dla skóry, a także nie powinny zawierać mydła, tak aby zminimalizować ryzyko podrażnień. Bogata oferta rynku farmaceutycznego pozwala na wybór preparatów z użyciem wody bądź bez, co jest szczególnie istotne u osób leżących. Pianka myjąco-pielęgnująca jest świetnym rozwiązaniem, przeznaczonym do pielęgnacji skóry bez wody i mydła. Działa ona przeciwpodrażnieniowo, a także pozostawia na skórze warstwę ochronną. Chusteczki nasączane idealnie sprawdzają się w codziennej higienie, gdy szybko potrzebne jest odświeżenie okolic intymnych przy braku dostępu do bieżącej wody. Pozwalają na odzyskanie poczucia komfortu i są niezwykle wygodne ze względu na sposób użycia – można je zawsze mieć przy sobie.

Niezwykle ważna jest również regeneracja skóry skłonnej do podrażnień i narażonej na odparzenia czy odleżyny. W tym celu można polecać pacjentom stosowanie balsamów, emulsji, olejków pielęgnacyjnych czy żeli do ciała. Bardzo ciekawym produktem jest żel aktywizujący z guaraną, który działa łagodząco, wspomaga mikrocyrkulację krwi zapewniając tym samym skórze odpowiednie dotlenienie, a także zapobiega stanom zapalnym i podrażnieniom skóry. U osób, które używają środków chłonnych niezmiernie istotne jest stosowanie profilaktyki przeciwodleżynowej.

W tym celu świetnie sprawdzają się preparaty ochronne w postaci kremów z tlenkiem cynku lub argininą. Łagodzą one nieprzyjemne objawy suchości i napięcia skóry a także wspomagają jej regenerację.

Wkładki i pieluchy

Poza pielęgnacją skóry należy pamiętać również o prawidłowym doborze higienicznych wyrobów chłonnych. Są one dedykowane osobom z różnymi stopniami inkontynencji – poprzez lekką, średnią aż do ciężkiej postaci i występują pod postacią wkładek urologicznych, pieluch anatomicznych, pieluchomajtek z regulowanym pasem biodrowym oraz majtek chłonnych. Charakteryzują się one unikalnymi cechami, które wpływają na stopień bezpieczeństwa, komfortu pacjenta, a także są gwarancją skutecznej ochrony niezależnie od stopnia nasilenia nietrzymania moczu. Dzięki zastosowaniu w ich produkcji przepuszczalnego materiału skóra może nadal swobodnie oddychać. Niebywale ważna jest także likwidacja nieprzyjemnego zapachu. Superabsorbent zastosowany w produktach chłonnych poza zdolnością do pochłaniania cieczy i wiązania jej w żel, ma także właściwości antybakteryjne, dzięki czemu zmniejsza się wydzielanie nieprzyjemnego zapachu. W wielu produktach chłonnych obecne są również osłonki boczne, które dopasowują się do ciała i zapobiegają przeciekaniu na zewnątrz. Nowoczesne systemy rozprowadzania pochłoniętej cieczy zapewniają natomiast poczucie komfortu i suchości. W przypadku osób leżących ważną wskazówką dla opiekunów, zastosowaną w wyrobach do średniej i ciężkiej inkontynencji, jest indykator wilgotności. Pozwala on kontrolować stopień zużycia wyrobu chłonnego. Dzięki zmianie barwy paska informuje o konieczności zmiany produktu chłonnego na nowy.

Z myślą o mężczyznach zostały stworzone wkładki urologiczne, które łączą dyskrecję stosowania z poczuciem komfortu. Charakteryzują się anatomicznym kształtem, możliwością doboru do indywidualnych potrzeb i są wykonane z materiału, który nie przeszkadza w aktywnym trybie życia.

Podobne wiadomości

Nie ma możliwości dodania komentarza