fot. fotolia

Jak w prosty sposób poprawić pamięć

Pamięć to zdolność pozwalająca nam na prawidłowe funkcjonowanie w codziennym życiu. To dzięki zapisowi doświadczeń człowiek jest w stanie istnieć w społeczeństwie i pracować. Czy można poprawić pamięć?

Ośrodki pamięci zlokalizowane są w płacie czołowym (pamięć sensoryczna – utrzymująca się nie dłużej niż przez minutę), wewnątrz płatów skroniowych (pamięć krótkotrwała – zapis informacji pozostający do kilku tygodni), a także w wielu innych obszarach mózgu (pamięć długotrwała – mogąca utrzymywać się przez całe życie). Płaty ciemieniowe – są odpowiedzialne za identyfikację danych zmysłowych, są także ośrodkiem pamięci ruchów wyuczonych. Za pamięć werbalną odpowiadają płaty skroniowe, natomiast za pamięć wzrokową płaty potyliczne. Jedną z głównych ról w przekształcaniu pamięci krótkotrwałej w pamięć długotrwałą odgrywa hipokamp. Ma on także decydujące znaczenie dla pamięci przestrzennej i orientacji w terenie.

Praca neuronów a pamięć

Sam proces tworzenia pamięci jest niezwykle skomplikowany i składa się z trzech faz: kodowania, przechowywania i przypominania. W ciągu sekundy neurony wykonują mnóstwo operacji – odbierają napływające ze wszystkich stron informacje, oceniają je, sortują, przechowują i przypominają. Mózg zbudowany jest z ponad 100 miliardów komórek nerwowych, a szybkość przekazywania informacji pomiędzy neuronami szacowana jest na 428 km/h. Im więcej komórek nerwowych obecnych jest w mózgu, tym większe są możliwości przekazywania informacji pomiędzy nimi dzięki wytwarzanym neuroprzekaźnikom – adrenalinie, noradrenalinie, serotoninie i acetylocholinie. Przedostają się one do szczeliny synaptycznej i są odbierane przez receptory na dendrytach sąsiedniego neuronu. Dzięki takiej komunikacji pomiędzy neuronami tworzy się skomplikowana sieć biochemicznych oddziaływań wpływających na pracę ludzkiego organizmu.

Dobre kwasy

Coraz większe znaczenie w preparatach wpływających na pamięć i koncentrację przypisywane jest niezbędnym nienasyconym kwasom tłuszczowym (Polyunsaturated Fatty Acids, PUFA). W zależności od położenia pierwszego podwójnego wiązania od grupy metylowej wyróżnia się kwasy tłuszczowe szeregu n-3 lub n-6. Istotne znaczenie dla zdrowia ludzkiego mają wzajemne proporcje kwasów należących do obu tych grup. Wartość współczynnika n-6/n-3 powinna być możliwe niska, a za optimum uznawany jest stosunek kwasów omega-6 do omega-3 równy 4-5:1. Kwasy eikozapentaenowy (EPA) oraz dokozaheksaenowy (DHA) należące do grupy n-3, odgrywają ważną rolę w regulacji pracy kory mózgowej, biorącej udział w procesach poznawczych. Kwasy z rodziny omega-3 i omega-6 są składnikami budulcowymi fosfolipidów błon komórkowych, a długołańcuchowe PUFA wchodzą w skład osłonek mielinowych nerwów obwodowych, błon synaptycznych i neurotransmiterów. Są one zatem składnikiem osłonek mielinowych, odpowiedzialnych za odżywanie neuronów i prawidłowe przewodnictwo nerwowe.

W naturalnych warunkach kwasy omega występują w algach i fitoplanktonie morskim, mającym zdolność do ich syntetyzowania. Cennym źródłem EPA i DHA w diecie człowieka są tłuszcze ryb morskich. W przemyśle spożywczym i farmaceutycznym oleje rybie bogate w NNKT otrzymywane są z całych ryb, ich tkanki podskórnej oraz rybich wątrób. Produkty otrzymywane z tych ostatnich zwyczajowo nazywa się tranem i stanowią one również bogate źródło witamin A i D. Obecnie innowacyjnym źródłem kwasów EPA i DHA są hodowle mikroalg i grzybów planktonu morskiego, z których otrzymywane są oleje o dużej zawartości kwasów omega-3 określane jako SCO (single cells oil). Food and Drug Administration uznało podawanie EPA i DHA za dopuszczalną suplementację diety, a za bezpieczne uznała spożywanie suplementów pochodzenia morskiego dostępnych bez recepty w dawce do 3 g na dobę. Zaleca się spożycie co najmniej 2 g/dobę kwasu alfa linolenowego oraz co najmniej 200 mg/dobę EPA i DHA łącznie. Preparaty z grupy omega-3 najlepiej przyjmować podczas posiłków i w połączeniu z antyoksydantami. Przeciwwskazaniem do ich stosowania są stany zapalne trzustki, ostre i przewlekłe schorzenia wątroby, zapalenie pęcherzyka żółciowego i zaburzenia krzepnięcia.

Koenzym i lecytyna na pamięć

Prawidłowa praca układu nerwowego warunkowana jest również przez koenzym Q10 (nazywanym również ubichinonem; o nazwie międzynarodowej – ubidekarenon), który jest ważnym składnikiem błon mitochondriów. Bierze on udział w wytwarzaniu ATP, współdziała z innymi enzymami, przyspieszając procesy metaboliczne i dostarczając komórkom energii. Koenzym Q10 wraz z witaminami C i E zaliczany jest do najsilniejszych przeciwutleniaczy.

Ważnym składnikiem suplementów diety wpływających na pamięć i koncentrację jest także lecytyna. Po raz pierwszy została wyodrębniona z żółtka jaja, natomiast chemicznie jest to naturalna mieszanina fosfolipidów. Najcenniejszym źródłem lecytyny jest soja. Biologicznie aktywnymi składnikami lecytyny sojowej jest cholina, inozytol oraz kwas linolowy z rodziny kwasów omega-6. Cholina wchodzi w skład błon komórkowych i osłonek mielinowych neuronów. Jest ona również niezbędnym składnikiem do produkcji acetylocholiny będącej ważnym neurotransmiterem. Odpowiedni poziom choliny w organizmie ułatwia procesy zapamiętywania, zwiększa koncentrację, hamuje rozwój depresji, a także spowalnia rozwój chorób neurodegeneracyjnych (stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera). Inozytol zawarty w lecytynie sojowej zwiększa wrażliwość receptorów na serotoninę, dzięki czemu wpływa stabilizująco i korzystnie na nastrój, a także poprawia pamięć i ułatwia koncentrację.

Miłorząb lekarski

Jednym z najlepiej poznanych surowców roślinnych, mających zastosowanie w procesach poznawczych jest miłorząb lekarski (Ginkgo biloba). Zawarte w jego liściach flawonoidy i terpeny wspomagają prawidłowe funkcjonowanie krążenia mózgowego, wpływając na ilość tlenu dostarczanego do komórek nerwowych. Wykazano, że wyciąg z miłorzębu zmniejsza objawy szumów usznych, zawrotów i bólów głowy, senności, a także wpływa korzystnie na poprawę osłabionych funkcji umysłowych dzięki zwiększonemu wykorzystaniu tlenu i glukozy w komórkach.

Preparaty złożone wpływające na pamięć

Na rynku farmaceutycznym obecnych jest także wiele preparatów wpływających na pamięć koncentrację. Są to złożone suplementy diety w składzie których możemy odnaleźć guaranę, kofeinę, wyciąg z różeńca górskiego (Rhodiola rosea), magnez, witaminy z grupy B (B6, B9 – czyli kwas foliowy). Składnikiem zwiększającym wydolność mózgu w krótkim czasie jest guarana. Nasiona tej południowoamerykańskiej rośliny stanowią naturalne źródło kofeiny, teobrominy oraz taniny. Substancje te działają stymulująco, wpływają na zniesienie psychicznego i fizycznego zmęczenia przez co zwiększają zdolność koncentracji i zapamiętywania. Efekt pobudzający po zastosowaniu guarany utrzymuje się dłużej niż po wypiciu kawy – wynika to z synergistycznego działania kofeiny i taniny, które wolniej wchłaniają się z przewodu pokarmowego.

Pochodne kwasu cynamonowego zawarte w różeńcu górskim stymulują układ nerwowy, poprawiają sprawność umysłową, a także zwiększają odporność na stres. Problemy z koncentracją mogą również wynikać z niedoborów magnezu w organizmie. Jest to składnik występujący w wielu suplementach diety, łączony z witaminą B6, która zwiększa jego wchłanianie.

Warto polecać pacjentom naturalne pokarmy, które są bogate w składniki korzystnie wpływające na pamięć, takie jak: siemię lniane, oliwa z oliwek, awokado, tłuste morskie ryby, ciemnozielone warzywa (brokuły, szparagi, sałata), owoce (czarne jagody, żurawina, czerwone winogrona). Zbilansowana dieta i aktywny tryb życia (wysiłek umysłowy – np. systematyczne uczenie się i czytanie) sprawią, że mózg będzie w dobrej formie.

Podobne wiadomości

Nie ma możliwości dodania komentarza