Atopowe zapalenie skóry
fot.fotolia

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry, to przewlekła, niezakaźna, powszechna choroba skóry o podłożu alergicznym. Zazwyczaj choroba ujawnia się już w wieku niemowlęcym.

W przebiegu tej choroby (Atopowe zapalenie skóry) występują dwie naprzemiennie występujące po sobie fazy: zaostrzenia i remisji. Wiele dzieci „wyrasta” z choroby, niemniej jednak ich skóra przez całe życie pozostaje sucha i wrażliwa – mają tzw. „skazę atopową”. Ponadto osoby te są podatne na schorzenia alergiczne takie jak: alergiczne zapalenie spojówek, katar sienny, atopową astmę oskrzelową.

Charakterystycznym objawem tej choroby jest nadmiernie sucha skóra.

Podłoże genetyczne

Przyczyny powstawania atopowego zapalenia skóry nie są dokładnie poznane. Wiadomo, że w rozwoju choroby ma przede wszystkim znaczenie podłoże genetyczne. Jeżeli jeden z rodziców cierpi na atopowe zapalenie skóry, astmę lub katar sienny, ryzyko zachorowania na AZS u dziecka wynosi między 20 a 40 proc., jeżeli oboje rodzice mają AZS ryzyko zwiększa się aż do 60-80 proc.

Przyczyny występowania atopowego zapalenia skóry przypisuje się także czynnikom środowiskowym, psychogennym, klimatycznym, drażniącym oraz alergenom pokarmowym i tym wdychanym z powietrzem. Zanieczyszczone środowisko, obecność związków chemicznych, dym papierosowy oraz spaliny w powietrzu mają niekorzystny wpływ na mechanizmy obronne człowieka przed przenikaniem alergenów przez skórę. Wysoka temperatura powietrza sprawia, iż skóra bardziej się poci, przez co nasilają się objawy AZS. Dość istotną rolę w patomechanizmie choroby mają czynniki stresogenne, które nasilają zaostrzenie objawów, zwłaszcza swędzenie skóry. Czynnikami drażniącymi są zazwyczaj silne detergenty, konserwanty, rozpuszczalniki czy nawet twarda woda, które w wyniku kontaktu ze skórą powodują uszkodzenie jej warstwy ochronnej. Szczególnie ważną rolę w AZS przypisuje się alergiom pokarmowym, na które ze względu na niedojrzały układ immunologiczny najbardziej narażone są dzieci do drugiego roku życia. Do najczęstszych alergenów należą: mleko, jaja, kakao, miód, orzechy, owoce morza, a wśród alergenów powietrznych: roztocza, naskórek zwierząt domowych, pyłki roślin oraz alergeny pochodzenia grzybiczego i bakteryjnego.

Objawy

U osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry występują istotne różnice w budowie skóry. Mianowicie w skórze osoby cierpiącej na AZS zaburzony jest metabolizm lipidów naskórka m.in. cholesterolu, ceramidów oraz wolnych kwasów tłuszczowych, co w konsekwencji prowadzi do nieprawidłowej budowy płaszcza hydrolipidowego. Ponadto stwierdzono, że spoiwo międzykomórkowe łączące ze sobą komórki naskórka nie scala ich wystarczająco ściśle powodując, że skóra chorych na atopowe zapalenie skóry jest jak sito dla alergenów i czynników drażniących komórki skóry.

Pozbawiona płaszcza hydrolipidowego skóra staje się sucha, następuje przeznaskórkowa utrata wody (TEWL), w konsekwencji czego skóra staje się szorstka i swędząca. Podrażniona skóra reaguje stanem zapalnym. Świąd skóry uważany jest za główny objaw atopowego zapalenia skóry. Mechanizm jego powstawania nie został jeszcze dokładnie poznany. Za jego powstawanie uważa się czynniki neurogenne, nieprawidłową strukturę płaszcza hydrolipidowego, utratę wilgotności skóry oraz powstający stan zapalny. Świąd i uczucie suchości skóry nasilają się głównie wieczorem i w nocy. Kolejnymi objawami AZS są charakterystyczne zmiany skórne (czerwone grudki) pojawiające się w zgięciach kolan i łokci, a także u nasady szyi. Ponadto powstają nadżerki, krwiste strupy, nacieki zapalne oraz zmiany na paznokciach. Drapanie skóry zostawia wyraźne ślady na skórze, zwane przeczosami. W konsekwencji po pewnym czasie skóra przypomina pergamin – jest cienka i niemal przezroczysta.

Leczenie atopowego zapalenia skóry

Atopowego zapalenia skóry nie można całkowicie wyleczyć, można jednak znacznie ograniczać przebieg choroby, a tym samym poprawić komfort życia osoby chorej. W leczeniu AZS powszechnie stosowane są maści oraz kremy zawierające sterydy lub w ostrych fazach – inhibitory kalcyneuryny, przynoszą one szybkie efekty, znoszą uporczywy świąd oraz zmniejszają stan zapalny skóry. Niemniej jednak ich długotrwałe stosowanie skutkuje wystąpieniem wielu działań niepożądanych, dlatego też zaleca się przerwy w ich aplikacji. W zależności od stanu skóry chorego lekarz może dodatkowo zalecić: przyjmowanie leków antyhistaminowych, leków uspokajających (sedatywnych), antybiotyków lub fototerapię (PUVA, UVB). Długotrwałą poprawę przynoszą także leki immunosupresyjne, a w najcięższych przypadkach stosuję się także cyklosporyny, ale niestety po ustąpieniu remisji obserwuje się nawrót choroby o znacznie większym natężeniu. Pacjentom nieradzącym sobie ze stresem zaleca się psychoterapię, ponieważ udowodniono, że stres nasila objawy AZS, szczególnie zaczerwienienie i swędzenie skóry.

Pielęgnacja atopowej skóry

Osoby chorujące na atopowe zapalenie skóry zdają sobie sprawę, że podstawą w ich codziennym życiu jest właściwa i regularna pielęgnacja skóry, nie tylko w okresie zaostrzenia objawów choroby, ale także w okresie remisji. Czasami, w łagodnym przebiegu choroby, może okazać się wystarczająca. Podstawą pielęgnacji skóry atopowej jest jej nawilżanie i natłuszczanie. Ma to na celu odbudowę płaszcza hydrolipidowego, a tym samym zapobieganie rozwojowi stanu zapalnego, zmniejszanie podrażnień, zaczerwienienia i swędzenia. Podstawowym preparatem do pielęgnacji skóry są emolienty. Emolienty występują między innymi w postaci: kremów, balsamów, mleczek, płynów, emulsji zarówno pod prysznic, jak i do kąpieli. Regularnie stosowane emolienty zapobiegają przechodzeniu atopowego zapalenia skóry w stan zaostrzenia.

Osoby z AZS powinny sięgać po preparaty wyłącznie przeznaczone do pielęgnacji skóry atopowej. Najlepiej po marki dermokosmetyczne dostępne w aptekach, posiadające liczne badania, w tym kliniczne, o udowodnionej skuteczności. Powszechnie stosowanymi substancjami w emolientach są: lipidy (cholesterol, ceramidy, kwasy tłuszczowe) i oleje mineralne, których zadaniem jest hamowanie utraty wody przez naskórek; gliceryna, kwas hialuronowy, mocznik i glikol propylenowy – zwiększają zdolność warstwy rogowej skóry do wiązania wody; substancje zmniejszające świąd (np. glikol butylenowy i pentylenowy, glicyna, wyciągi z owsa Rhealba, betaphrolina); regenerujące naskórek (alantoina, pantenol). Wybrane preparaty nie powinny zawierać w swoim składzie substancji zapachowych, konserwantów (parabenów) i barwników, ponieważ mogą one dodatkowo podrażniać skórę. W codziennej pielęgnacji skóry należy unikać stosowania mydeł, ponieważ przez swój zasadowy odczyn pH dodatkowo uszkadzają barierę ochronną skóry. Preparat do mycia skóry powinien zawierać łagodne środki myjące, które skutecznie będą oczyszczać powierzchnię skóry nie uszkadzając przy tym jej bariery ochronnej.

Zmiana stylu życia

Zmiana dotychczasowych nawyków i przyzwyczajeń w codziennym życiu, może przynieść cierpiącemu na AZS wiele korzyści: znaczą poprawę stanu skóry, zmniejszenie suchości skóry i świądu. Zmiany warto wprowadzać rozpoczynając od najbliższego otoczenia, jakim jest miejsce zamieszkania. Powszechnie występujące roztocza kurzu domowego należy ograniczyć poprzez: usunięcie dywanów, wykładzin, firan, zasłon czy drobnych bibelotów. Należy używać materaców i pościeli z odpowiednich hipoalergicznych włókien oraz często odkurzać i wietrzyć mieszkanie. Na chorą skórę źle wpływają materiały wełniane i syntetyczne, dlatego też należy wybierać ubrania bawełniane, które powinno się prać w łagodnych detergentach, najlepiej przeznaczonych dla alergików, w temperaturze co najmniej 60°C.

U dziecka chorego na AZS należy wprowadzić regularny tryb życia: stałe pory posiłków, zabaw, snu. Należy pamiętać o pielęgnacji skóry emolientami. Krótko obcięte paznokcie, a nawet założenie na noc rękawiczek chronią skórę dziecka przed nadmiernym niekontrolowanym drapaniem się w nocy. Nadmierny wysiłek fizyczny, przegrzanie organizmu i wydzielany pot mogą zaostrzać przebieg AZS, dlatego też należy dostosować rodzaj uprawianego sportu do indywidualnych możliwości dziecka. Często zalecaną aktywnością jest pływanie, podczas którego na powierzchni skóry nie gromadzi się pot, a skóra nie jest drażniona przez ubranie. Należy jednak pamiętać o stosowaniu odpowiednich kremów i emulsji przed udaniem się na basen, które wytworzą nam warstwę ochronną na powierzchni skóry, chroniąc ją przed wysuszeniem. Korzystny wpływ na skórę chorych na AZS ma słońce. Należy jednak pamiętać, że opalanie się nie może być zbyt intensywne i niedopuszczalne dla dzieci poniżej 3. roku zycia.

Podobne wiadomości

Nie ma możliwości dodania komentarza